تروما به هر نوع آسیب روانی، عاطفی یا جسمی گفته می‌شود که ناگهانی اتفاق می‌افتد. این آسیب‌ها زندگی ما را تغییر می‌دهند. هر نوع ضربه، جراحت، شوک، آسیب و حادثه وارد شده بر بدن، تروما (Trauma) محسوب می‌شود، مشروط به اینکه از خارج به بدن وارد شده باشد و عامل درونی، علت ایجاد آسیب نباشد.
برای مقابله با این آسیب‌ها، باید بدانیم تروما چیست. این درک اولین گام برای ما است.
تعریف تروما
تروما به معنی آسیب یا صدمه است. این آسیب‌ها می‌توانند فیزیکی، روانی یا هر دو باشد. تروما ریشه‌ی یونانی دارد و به معنای “زخم” یا “جراحت” است. اما در روانشناسی تروما به تاثیر منفی و بدی که یک واقعه در یک فرد برجای می‌گذارد اشاره دارد.
تروما در حقیقت پاسخی احساسی به یک اتفاق وحشتناک مانند تصادف، تجاوز جنسی و یا بلایای طبیعی است. فرد آسیب دیده ممکن است طیف وسیعی از احساسات مختلف را پس از حادثه و در دراز مدت احساس کند، ممکن است احساس گیجی، درماندگی و شوکه شدن داشته باشد و یا هضم اتفاق رخ داده برایش دشوار باشد. همچنین تروما می‌تواند سبب بروز علائم فیزیکی شود.
تروما ممکن است تاثیرات طولانی مدتی بر سلامت روانی فرد بگذارد. اگر با گذشت زمان از شدت علائم کاسته نشود و ادامه داشته باشد به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) تبدیل می‌شود.
علائم و نشانه‌های تروما
علائم و نشانه‌های تروما شامل موارد زیر است:
- حملات اضطرابی و استرس شدید
- افسردگی
- کابوس‌های شبانه و ترس از تکرار حادثه
- آسیب‌های روانی مانند اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD)
این علائم ممکن است فوری یا در طول زمان ظاهر شوند. تروما اثرات عمیقی بر سلامت فرد دارد.
عوامل ایجادکننده تروما
تروما می‌تواند از طیف وسیعی از حوادث و چالش‌های زندگی ناشی شود. این عوامل شامل حوادث طبیعی مثل زلزله، سیل، آتش‌سوزی، تصادفات رانندگی، جنگ و خشونت، سوءاستفاده جسمی یا جنسی، و تجربیات دردناک مثل مرگ عزیزان یا طلاق است. هر یک از این موارد می‌تواند به ایجاد تروما در افراد منجر شود.
عوامل ایجادکننده تروما را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
حوادث ناگوار: این دسته شامل حوادث طبیعی، حوادث مرتبط با سوانح و تصادفات، و جنگ و خشونت است. این حوادث می‌توانند آسیب جسمی یا روانی به افراد وارد کنند.
چالش‌های زندگی: این دسته شامل تجربیات دردناک مثل مرگ عزیزان، طلاق، سوءاستفاده است. این تجربیات می‌توانند فشار روانی زیادی به افراد وارد کنند و تروما ایجاد کنند.
انواع تروما
تروما انواع مختلفی دارد و با توجه به واکنش و احساسات افراد به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. انواع تروما شامل ترومای حاد، ترومای مزمن و ترومای ثانویه می‌شود. در ادامه به انواع تروما آشنا خواهیم شد. تروما می‌تواند باعث ایجاد حملات پانیک شود. درمان پانیک با نوروفیدبک یکی از برترین راه‌های درمان این اختلال است.
ترومای حاد:
این نوع از زخم روحی ناشی از یک رویداد استرس‌زا یا خطرناک است؛ که فرد به صورت ناگهانی سطح زیادی از استرس را تجربه می‌کند و این باعث این باعث ایجاد زخم روحی حاد می‌شود. این نوع از انواع تروما می‌تواند بسیار شدید باشد اما زودگذر است و با گذشت زمان بهبود می‌یابد.
ترومای مزمن:
وقتی فرد به صورت مکرر و طولانی مدت در معرض اتفاقات استرس‌زا قرار می‌گیرد؛ تروما تبدیل به یک مشکل مزمن می‌شود. افرادی که در معرض کودک آزاری، قلدری و خشونت خانگی قرار دارند معمولا دچار روان زخم مزمن می‌شوند.
ترومای ثانویه:
ترومای ثانویه یا نیابتی درصورتی ایجاد می‌شود؛ که فرد با یک بیمار مبتلا به تروما رابطه‌ی نزدیکی دارد و باعث ایجاد تروما و علائم آن در خود می‌شود. علائم این نوع تروما شباهت زیادی با اختلال اضطراب پس از سانحه یا PTSD دارد.
ترومای پیچیده:
ترومای پیچیده از انواع تروما است که وقتی آسیب ایجاد شده به دلیل قرارگیری در معرض چند رویداد آسیب‌زا است فرد دچار آن می‌شود.
تروما در کودکان و نوجوانان
کودکان و نوجوانان به دلیل محدودیت‌های رشدی خود، آسیب‌پذیر هستند. تروما در این سنین می‌تواند بر رشد آن‌ها تأثیر بگذارد. این می‌تواند منجر به مشکلاتی مثل اختلالات یادگیری، رفتارهای پرخطر و اختلالات روانی شود.
برای بهبود سلامت روانی این کودکان، نیاز به حمایت‌های ویژه داریم. اقدامات پیشگیرانه و مداخله‌های به موقع می‌تواند از عوارض تروما جلوگیری کند. با تمرکز بر نیازهای ویژه این گروه سنی، می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم. این کمک‌ها به بهبود و بازیابی سلامت جسمی و روانی آن‌ها کمک می‌کند.
پیشگیری از تروما
پیشگیری از تروما بسیار مهم است. یکی از بهترین راه‌ها، آموزش مهارت‌های مقابله‌ای به افراد است. این مهارت‌ها شامل مدیریت استرس و حل مسئله می‌شوند. با این مهارت‌ها، افراد بهتر می‌توانند با چالش‌های زندگی مقابله کنند. این کار از بروز تروما جلوگیری می‌کند.
درمان تروما
علائم تروما معمولا می‌تواند بین چند روز تا چند ماه طول بکشد و با گذشت زمان و پردازش اتفاقات ناراحت کننده بهبود می‌یابد؛ اما امکان برگشت آن درصورتی که به طور صحیح درمان پیدا نکند وجود دارد. درمان تروما که یک واکنش شدید نسبت به اتفافات وحشتناک اطراف است با مراجعه به روانشناس و دریافت روان درمانی‌های مختلف امکان پذیر است. تروما در صورت عدم درمان باعث ایجاد اختلال در زندگی و کار افراد می‌شود؛ به همین دلیل درمان آن ضروری است.
گروه خدمات روانشناسی و مشاوره دکتر پناه، بهترین خدمات درمانی در زمینه‌ی بیماری‌های روانی را ارائه می‌دهد و با تجربه خود در راستای کمک به بیماران ابتلا به اختلالات روانی استفاده می‌کنند. اگر در شهر اصفهان ساکن هستید می‌توانید به صورت حضوری از خدمات ما بهره‌مند شوید. و اگر در شهرهای دیگر یا خارج از کشور هستید می‌توانید از خدمات آنلاین ما استفاده کنید.
ممنون که زمان میذارید و این موارد رو توضیح میدید واقعا لازمه که بشناسیم و بدونیم